Zelfstandigen in de zorg: de motor achter verbeterde arbeidsomstandigheden

Dit nieuwe fenomeen toont aan dat zelfstandigen succes boeken op een gebied waar traditionele collectieve onderhandelingen falen. De vakbond strijdt traditioneel voor betere arbeidsomstandigheden, maar liepen jarenlang tegen een muur aan; want niet genoeg meewind. Waarom werknemers beter belonen als ze toch geen alternatieven hebben?

Dat is de laatste jaren wel veranderd. De exodus van werknemers in loondienst die als zelfstandig ondernemer verder gaan is nog altijd niet ten einde.

En daar wringt de schoen.

Dus vonden zorgorganisaties het hoog tijd worden om in te grijpen om iets van het verloren gegane terrein proberen terug te winnen. Door de torenhoge inflatie was een loonstijging overigens onvermijdbaar, maar ook mogen werknemers nu kiezen welke diensten ze het liefste willen werken. Dat voorbehoud was volgens zorgorganisaties nog altijd voorbehouden aan zzp’ers, al was het in de praktijk al langer het geval. Het lijkt dus meer een maatregel voor de bühne te zijn.

Zzp'ers hebben in tegenstelling tot werknemers nog altijd de vrijheid om hun eigen tarieven te bepalen en over hun eigen arbeidsvoorwaarden te onderhandelen. Deze autonomie stelt hen in staat om marktconforme tarieven te vragen en aantrekkelijke voorwaarden te bedingen. Dit heeft een concurrentiedruk gecreëerd die werkgevers dwingt om hun aanbod aan werknemers in loondienst te verbeteren om concurrerend te blijven. Deze veranderingen zijn grotendeels toe te schrijven aan de impact die zzp'ers hebben gehad op de arbeidsmarkt.

Hoewel vakbonden nog steeds een rol spelen in het behartigen van de belangen van werknemers, is het duidelijk dat er ruimte is voor nieuwe benaderingen en ideeën. De arbeidsmarkt is niet meer te vergelijken met tien jaar geleden. Het succes van zzp’ers in het stimuleren van veranderingen in de arbeidsvoorwaarden is een reminder dat de traditionele methoden niet altijd de enige weg zijn naar vooruitgang.

Door de krapte op de arbeidsmarkt zijn zzp’ers nog altijd hard nodig, ondanks alle pogingen die al zijn gedaan om het tij te keren vooral om de kosten te beteugelen. De wildgroei aan bureaus en zzp’ers die daar handig gebruik van maken, zijn een doorn in het oog voor veel instellingen en daar ligt juist het probleem, niet bij de welwillende zorgverlener, die slechts zijn eigen agenda wil bepalen.

Als de oververhitte markt is afgekoeld en de prijzen zijn genormaliseerd, zal hopelijk ook het woord ‘zzp’er niet meer zo vies klinken. Dat is een samenspel tussen zorginstelling en de externe partij die zorgverleners levert, die daarvoor de handen ineen moeten slaan.

Aan de andere kant zullen bedrijven een goede balans moeten vinden tussen zzp’ers en vaste werknemers in plaats van weerstand te blijven geven.

Omarm het ‘moderne werken’ en laat zorgbehoevenden niet de dupe worden.

De eerste stap met een betere CAO is al gezet.